Ampli và loa

Đây là phương tiện sống còn của những người không bao giờ điếc 😀

1. Ampli.

Ampli là thiết bị nhận vào tín hiếu điện, khuyếch đại và gửi ra loa cũng tín hiệu điện. Ampli gồm 2 bộ phận chính : bộ phận khuyếch đại gọi là Pre-ampli và bộ phận tách kênh vẫn gọi là ampli :D. Hai bộ phận này có thể rời hoặc có thể ghép chung vào một ampli. Dân chuyên nghiệp thì hay chơi rời vì thế nó mới chuyên nghiệp :D. Chuyên nghiệp nói chung là đắt :D. Trong khuôn khổ đú đởn, duymo chỉ quan tâm đến 2 loại Ampli stereo (ampli Hi-fi) và ampli Audio-Video( Ampli AV).

Ampli hi-fi là ampli cho đầu ra trên 2 kênh. Ampli AV thì cho đầu ra trên nhiều kênh, mục đích chính phục vụ việc xem phim với âm thanh đa kênh. Nếu bạn là tỉ phú thì bạn mua nên mua 2 hệ thống âm thanh phục vụ nghe nhạc và xem phim rời nhau vì rất khó dung hòa cả 2 nhu cầu trên cùng một ampli. Nếu bạn là người như bao người khác thì bạn cần phải chọn lựa ưu tiên cho mục đích sử dụng vì thường thì ampli AV khi nghe nhạc không thể hay như một ampli Hi-fi cùng giá tiền được, và tất nhiên là ngược lại rồi.

Ampli Hi-fi nói chung kĩ thuật không thay đổi nhiều vì vẫn dựa trên nền tảng analogue, cải tiến chủ yếu là về mặt điện tử. Chỉ có Ampli AV là quay như chong chóng vì sự trở mặt ngày càng táo tợn của công nghệ kĩ thuật số hiện nay. Để đối phó với kĩ thuật số, ngoài các mạch điện tử thông thường, các ampli AV còn phải cài thêm các phần mềm để giải mã các chuẩn âm thanh kĩ thuật số đương đại nữa.

Ví dụ muốn xem một đĩa DVD có âm thanh Dolby Digital có 2 cách:

• Hoặc bạn phải có một đầu đọc DVD có gắn sẵn giải mã Dolby Digital bên trong, sau đó bạn nối đầu ra analogue của DVD player với đầu vào analogue của ampli. Như thế thì tín hiệu âm thanh nén đã được bộ giải mã của DVD Player vạch rõ bộ mặt rồi, ampli của bạn chỉ cần khuyếch đại lên rồi truyền ra loa là xong. Thế này thì ampli của bạn không thèm giải mã đi kèm nữa
• Hoặc bạn phải có một ampli AV có giải mã Dolby Digital. Lúc này bạn có thể nối cổng ra digital của DVD player vào cổng vào Digital của ampli. Ampli sẽ làm mọi chuyện cho bạn.

Tóm lại, để tái tạo được một nguồn âm thanh số hóa đã nén( compressed sound) theo một chuẩn X nào đó, bạn phải có thiết bị có gắn giải mã X.

 

Cây nhà lá vườn của duymo là con này :

Yamaha RV-X650

con hàng này có công suất 7x95W(7.1 và công suất tối đa có thể cung cấp cho từng kênh là 95W), có bộ giải mã chơi được hầu hết các loại chuẩn đương thời :Dolby, DTS các kiểu, nói chung ngon :D, giá thành vừa phải (ai mua lại không thì bán ngay :)) ).

2. Loa

Hiểu nôm na kiểu ngoại đạo thì loa là công cụ tái tạo âm thanh : tín hiệu điện được truyền vào loa khiến màng loa rung lên. Màng loa rung khiến không khí xung quanh nó bị giãn nở; sự giãn nở không khí làn truyền đến tai các bạn. Nếu tai các bạn vẫn còn màng nhĩ thì nó sẽ bị sự giãn nở không khí này làm cho bập bùng. Sự bập bùng này chuyển thành tín hiệu gửi đến các nơ-ron thần kinh(tất nhiên nếu các bạn còn), và sau khi phiên dịch, bộ não các bạn bảo rằng đấy là âm thanh 😀 .

Loa có thể có sẵn ampli lồng bên trong, gọi là loa chủ động. Với loa chủ động thì ampli của bạn chỉ có nhiệm vụ tách kênh rồi truyền tín hiệu tương ứng đến loa đó rồi ampli bên trong lao chủ động sẽ làm nhiệm vụ khuyếch đại. Loa mà chỉ biết nhận tín hiệu để làm rung mặt loa gọi là loa thụ động.

Mỗi một màng loa có một bô bin cuộn dây đồng phía sau để làm nhiệm vụ rung màng loa phía trước. Để đap ứng cho đối tượng nghe là con người, các kĩ sư âm thanh làm loa sao cho tần số âm thanh loa tái tạo( chính bằng tần số rung của màng loa và cũng là tần số bập cùng của màng nhĩ 😀 ) nằm trong dải tần mà người nghe được, nghĩa là từ 20hz đến 20khz. Nếu các bô bin của loa tái tạo cùng một dải tần thì gọi là loa một dải. Nếu có nhiều bô bin mà mỗi bô-bin mà mỗi bô bin có nhiệm vụ tái tạo chỉ trong một phạm vi dải tần riêng biệt thì gọi là loa nhiều dải. Để làm được điều này thì bên trong loa phải có các mạch điện có nhiệm vụ cắt tần số để gửi từng dải tần đến từng bobin. Tần số giao giữa 2 giải tần gọi là tần số cắt.

Màng loa để rung vơi tần số cao gọi là loa treble, loa rung với tần số thấp là loa bass. Loa bass thì to mà loa treble thì nhỏ. Tiếng càng “treble” thì càng chói tai còn tiếng cào bass thì tiếng càng ù ù.

Âm thanh tần số càng cao thì càng có tính định hướng : ví dụ vợ các bạn mà chanh chua thì cứ mỗi khi nàng cất giọng, bạn mà đứng đối diện với miệng của nàng thì bạn lãnh đủ, bạn nấp phía sau là bạn tránh được rủi ro nhất. Ngược lại, nếu chồng bạn mà khàn khàn vịt đực thì coi như bạn mả táng hàm chó vì bạn có lẩn đi đâu thì vẫn nghe thấy ồm ồm bên tai.

3. Quan hệ loa-ampli

Có một quan hệ rất quan trọng giữa Ampli và loa là công suất. Quan trọng vì nó liên quan đến tính mạng đôi loa 😀 . Nếu công suất của ampli lơn hơn công suất của loa và bạn vặn hết cỡ ampli trong một thời gian tương đối thì thôi chào nhé chào đôi bạn loa nhé. Ngược lại, nếu loa của bạn công suấtlớn hơn loa thif thoải mái đê, cả nhà cùng chạy tốt.

Công suất của loa vì vậy chỉ nhắm đối phó với ampli thôi. Còn công suất của ampli lại liên quan đến hiệu quả của loa.

Thế nên khi chọn loa, các bạn đừng coi công suất là yếu tố quan trọng nhất( chỉ cần để ý đến công suất ampli của bạn), hãy nhìn vào cái gọi là độ nhạy (sensibility), được tính theo đơn vị âm thanh db. Ví dụ duymo có đôi loa lởm JBL Northrigde E80 thế này :

Đôi loa này có 3 dải tần kéo dài tổng cộng từ 38hz đến 20khz như người lớn, tần số cắt là 300hz và 4000hz, nghĩa là có ba dải tần : 30hz đến 300hz (loa bass); 300hz đến 4000hz(loa trung) và 4000hz đến 20000hz(loa treble). Độ nhạy của loa là (2,83 V/1m): 91dB : nghĩa là nếu tín hiệu truyền đến loa có điện thế 2.83V thì ở khoảng cách 1m đến loa âm thanh sẽ có độ lớn 91dB.

Công suất của ampli ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả của loa thế nào. Giả dụ bạn dùng ampli của bạn cung cấp cho đôi loa JBL của tớ một công suất C(W ), thế thì,ở 1m cách loa, tai bạn nhận được :

Như vậy, để thu được 101db ở khoảng cách 1m với đôi loa tớ bạn chỉ cần ampli cung cấp 10W. Với đôi lao của bạn có độ nhạy 86db, bạn cần đến những . Tóm lại, để thêm đượng 1db , ampli của bạn phải tăng thêm công suất lần, nhiều phết đấy.

Thay vì mua một con ampli công suất to cỡ 500W( loa cũng phải to theo tối thiểu 500W nếu không muốn cháy những hôm cao hứng 😀 ) bạn hãy mua một ampli cỡ 400W thôi và một đôi loa có sensibility có độ nhạy lớn hơn 1db là hiệu quả như nhau.